Je bent nooit te oud om te opereren
Patiënten op leeftijd met handklachten krijgen vaak te horen: daar is niets aan te doen, u moet er maar mee leren leven. Een gemiste kans, vindt handchirurg Kennard Harmsen. Want zelfs als je 90 bent, kan een operatie nog zinvol zijn!
Tekst: Kennard Harmsen
Hoogbejaard
Op een netwerkevent stond ik laatst te praten met een paar huisartsen. En ik kon het niet laten om ze een vraag te stellen: “Wat doen jullie met een hoogbejaarde patiënt die klaagt over pijn in zijn hand?” De huisartsen waren het met elkaar eens: pijnklachten op hoge leeftijd zijn bijna altijd het gevolg van slijtage (artrose). Daar is niks aan te doen. Dus geef je zo’n patiënt het advies om een paracetamol te nemen als de pijn te hevig wordt, en verder moet je ermee leren leven.
Opereren? Ja!
Deze mening verdient een nuancering. Zelfs op hoge leeftijd zijn er vaak volop mogelijkheden om pijnklachten te verhelpen. Bij artrose kun je door middel van een conservatieve behandeling verlichting geven van de klachten en verbetering van de handfunctie in het dagelijks leven. Denk bijvoorbeeld aan het verdikken van het handvat van de tandenborstel, zodat je die makkelijker vast kunt houden of het gebruiken van een hulpmiddel om potten open te draaien. Hierin komt ook de noodzakelijke samenwerking van een handchirurg met het team van hand – en ergotherapeuten naar voren. Soms is ook een operatie nog zinvol. Bij een duimbasis artrose bijvoorbeeld kunnen we het aangetaste botje verwijderen en de kleine handgewrichtjes kunnen we vervangen door een prothese. Met prima resultaten ten aanzien van de pijn!
Diagnose gemist
Iets anders wat regelmatig gebeurt, is dat bij patiënten op leeftijd pijnklachten worden bestempeld als artrose terwijl het in feite om een Carpaal Tunnel Syndroom gaat. Want ja: ook op hoge leeftijd komt die aandoening voor. Op jonge leeftijd is CTS meestal het gevolg van overbelasting, hormonen of secundair aan bijvoorbeeld suikerziekte. Je ziet het vaak bij mensen die met hun handen werken, zoals kappers of timmermannen. Op latere leeftijd ontstaan de klachten echter niet door overbelasting, maar door veroudering en verdikking van het slijmvlies van de pees of een onderliggende artrose. Dat geeft dezelfde druk op de zenuw. Oudere mensen ervaren meestal niet de tintelingen die zo typisch zijn voor CTS, maar presenteren zich vaker met pijn. Voor deze patiënten valt een wereld te winnen!
90+
De oudste patiënt die ik heb geopereerd was al in de negentig. Ook zijn huisarts gaf aan dat er niets aan zijn pijnklachten te doen was, maar hij kwam het voor de zekerheid toch even vragen. Gelukkig maar: meneer had een CTS en was zeer gebaat bij een operatieve ingreep. Echt 100% wordt het op die leeftijd meestal niet meer, door het verminderde herstellend vermogen van de zenuw. Maar met tijd en aandacht zijn ouderen met hand- en polsklachten zeker geholpen!
Ik streef in mijn werk naar een tevreden en geholpen patiënt, die na mijn behandeling dus eigenlijk geen patiënt meer is. Dit begint ermee dat de patiënt zich op zijn gemak voelt, en er geluisterd wordt naar zijn verhaal en klachten. Met het hele team werken wij er hard aan om patiënt zich welkom te…