Drs. Kennard Harmsen: “Ook op de e-bike kun je een skiduim oplopen”
Bij een skiduim denk je in eerste instantie aan een ongelukje tijdens de wintersport. Maar ook een val met een elektrische fiets kan dit letsel veroorzaken. “Deze ‘e-bikeduim’ zien we tegenwoordig steeds vaker,” vertelt handchirurg Kennard Harmsen.
Wat is een skiduim?
Handchirurg Kennard Harmsen: “Een skiduim is een regelmatig voorkomend letsel, waarbij de gewrichtsband die aan de binnenzijde van de duim ligt volledig of deels scheurt of verrekt. Dat gebeurt wanneer de duim achterover of naar buiten klapt, bijvoorbeeld omdat je tijdens het skiën bij een val met je duim achter de skistok blijft hangen. Vandaar ook de naam.”
Is een skiduim typisch wintersportletsel?
“Ja, bij een flink aantal ski-ongelukken gaat het om dit letsel. Maar een skiduim kan op veel meer manieren ontstaan. Zo heb ik eens een patiënte gehad die aan beide handen een skiduim had. Ze was niet op wintersport geweest, maar begeleidde kinderen bij het turnen. Toen ze een kind opving van de rekstok, ging er iets niet goed bij de landing waardoor beide duimen omklapten. Dat leverde twee skiduimen op. Een andere manier om een skiduim te krijgen, is een val met een e-bike. Deze ‘e-bikeduim’ zien we de laatste tijd steeds vaker.”
Hoe krijg je zo’n e-bikeduim?
“Elektrische fietsen maken behoorlijk wat snelheid. Waar mountainbikers en wielrenners automatisch inhouden wanneer ze een bocht of rotonde naderen, is dat bij elektrische fietsen anders. Die geven vaak een onevenredige hoeveelheid voortstuwing, waardoor mensen vaak te hard op een bocht of stoplicht afrijden. Wanneer je dan moet remmen, is er - zeker in de winter - het gevaar dat je onderuitglijdt. Blijf je met je duim achter het stuur haken, dan scheurt het bandje.”
Hoe komt het dat dit letsel vaak gemist wordt?
“Het lastige is: op een röntgenfoto is lang niet altijd iets te zien. Met als diagnose ‘kneuzing’ krijg je een drukverband en mag je weer naar huis. Om de diagnose te kunnen stellen, moet de zogenaamde ‘valgusstress-test’ uitgevoerd worden. We testen daarbij hoe ver de duim naar buiten kan draaien. Klinkt pijnlijk, maar dit onderzoek doen we eventueel onder lokale verdoving. Op de spoedeisende hulp wordt deze test nog weleens overgeslagen.”
Hoe merk je dan dat er toch meer aan de hand is?
“Als de gewrichtsband beschadigd is, wordt het duimgewricht instabiel. Je merkt bijvoorbeeld dat je geen pot open kunt draaien, omdat je gewoon geen kracht in je duim hebt. Houden de pijn en de zwelling aan, heb je moeite om een glas of fles op te pakken, heb je het gevoel dat je kracht mist, dat de duim instabiel voelt of doet het pijn? Dan is het verstandig om het te laten onderzoeken. Er zit geen enorme haast achter, maar als je op tijd wordt geholpen, kun je erger voorkomen. Behandel je een skiduim niet, dan kan op langere termijn het gewricht slijten. Dat is niet alleen pijnlijk, maar beperkt ook de handfunctie.”
Moet een skiduim altijd operatief behandeld worden?
“Nee, dat hoeft niet altijd. Is de band deels gescheurd, dan is een operatie vaak niet nodig. Met een spalk beschermen we de duim en krijgt de band rust om te herstellen. Is de band volledig afgescheurd, dan kan die niet vanzelf genezen. Dan moeten we dus wel opereren. We hechten de band dan met een botankertje dat vanzelf oplost. Ook dan draag je zes weken een spalk. Met een directe en goede behandeling heb je een goede prognose: meestal herstelt de duim volledig.”
Ik streef in mijn werk naar een tevreden en geholpen patiënt, die na mijn behandeling dus eigenlijk geen patiënt meer is. Dit begint ermee dat de patiënt zich op zijn gemak voelt, en er geluisterd wordt naar zijn verhaal en klachten. Met het hele team werken wij er hard aan om patiënt zich welkom te…